เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด (Dark Sky Park) หลายคนอาจยังไม่ทราบว่าคืออะไร มีประโยชน์อย่างไร แล้วมีที่ไหนบ้างในไทย เรามาทำความรู้จักพอสังเขปกันก่อน
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด คือ เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด (Dark Sky Park) คือ พื้นที่สาธารณะ หรือพื้นที่ส่วนบุคคลที่มีความมืดของท้องฟ้าในเวลากลางคืนอยู่ในระดับที่สามารถสังเกตเห็นวัตถุบนท้องฟ้า รักษาและสงวนท้องฟ้าในเวลากลางคืนให้มีความมืดที่เหมาะสม ด้วยวิธีการใช้แสงสว่างอย่างระมัดระวัง ไม่ก่อให้เกิดมลภาวะทางแสง (Light Pollution) ที่ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ การสิ้นเปลืองพลังงาน ความปลอดภัย และการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ รวมทั้งเป็นแหล่งเรียนรู้ แหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และเชิงดาราศาสตร์ มีค่าความมืดท้องฟ้าอยู่ในระดับที่สามารถสังเกตเห็นวัตถุท้องฟ้า เช่น ดาวเคราะห์ ดาวฤกษ์ กลุ่มดาว กระจุกดาว เนบิวลา หรือทางช้างเผือกได้ด้วยตาเปล่า
สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม รณรงค์ให้ประชาชนใช้แสงสว่างให้เกิดประโยชน์สูงสุดและส่งผลเสียน้อยที่สุด เพื่ออนุรักษ์ท้องฟ้ายามค่ำคืนภายใต้ชื่อ “Dark Sky in Thailand” หรือ “เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในประเทศไทย” โดยมีเงื่อนไขว่าสถานที่นั้นต้องสามารถสังเกตเห็นดวงดาวในเวลากลางคืนได้อย่างชัดเจน ซึ่งในประเทศไทยมีทั้ง อุทยานท้องฟ้ามืด ชุมชนอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ส่วนบุคคล
ประโยชน์ของการเข้าร่วมเป็นเขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด
สถานที่ที่ขึ้นทะเบียนเป็นเขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในแต่ละรูปแบบ จะได้รับการรับรองจากสถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) ว่าเป็น “แหล่งท่องเที่ยวเชิงดาราศาสตร์ในประเทศไทย” ที่มีความพร้อมตามหลักเกณฑ์กำหนด เช่น คุณภาพท้องฟ้า การบริหารจัดการแสงสว่าง และความเหมาะสมของพื้นที่สังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์
อีกทั้งสถานที่ที่ขึ้นทะเบียนฯ จะได้รับการสนับสนุนข้อมูล สื่อดาราศาสตร์ และการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ในช่องทางต่างๆ ของสถาบันฯ ให้ประชาชนและผู้สนใจรับทราบอย่างทั่วถึง
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด สถานที่ดูดาว 18 แห่งของไทย ดังนี้
อุทยานท้องฟ้ามืด (Dark Sky Park)
1. อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ (ลานชมดาว) จังหวัดกำแพงเพชร
2. อุทยานแห่งชาติตาพระยา (ลานกางเต็นท์กลางดง) จังหวัดสระแก้ว
3. อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ จังหวัดนครราชสีมา
4. อุทยานแห่งชาติศรีน่าน (ดอยเสมอดาว) จังหวัดน่าน
5. วนอุทยานน้ำตกผาหลวง จังหวัดอุบลราชธานี
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ส่วนบุคคล (Dark Sky Properties)
1. Mela Garden Retreat Cottage จังหวัดสระบุรี
2. Khirimala Eco Camp จังหวัดราชบุรี
3. ฟาร์มแสงสุข จังหวัดระยอง
4. ไร่เขาน้อยสุวณา จังหวัดนครราชสีมา
5. ต้นข้าวหอมบ้านอ้อมดอย จังหวัดเชียงใหม่
6. Villa De View – Boutique Residence at Chiang Dao จังหวัดเชียงใหม่
7. เชียงดาวฟาร์มสเตย์ จังหวัดเชียงใหม่
8. บ้านสวนป่าโป่งดอย จังหวัดเชียงใหม่
9. The Teak Resort จังหวัดเชียงใหม่
10. พูโตะ จังหวัดเชียงใหม่
11. อ่าวโต๊ะหลี จังหวัดพังงา
เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ชานเมือง (Dark Sky Suburbs)
1. สวนสัตว์ขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น
2. Summit Green Valley Chiangmai Country Club จังหวัดเชียงใหม่
https://darksky.narit.or.th/darkskyreserve/
https://www.lifestyleasia.com/bk-th/travel/news/18-lists-amazing-dark-sky-point-new-stargazing-destination-in-thailand-2023/
https://www.thairath.co.th/lifestyle/travel/2710299